Deze vraag horen we vaak terug in onze trainingen. Bestaan onrealistische doelen?
Iedere cliënt/ patiënt heeft een ‘doel’.
Een verlangen. Een waarde. Iets wat belangrijk is in het leven, wat raakt en goede zin geeft en wat het leven de moeite waard maakt.
Het is daarom belangrijk om in gesprekken goed door te vragen.
Waar hoopt iemand op als resultaat van een gesprek, traject of behandeling?
En hierna vraag je naar het verschil en de betekenis van hetgeen waar hij/ zij op hoopt.
Cliënt (C): Ik wil de loterij winnen!'
Professional (P): Dat zo mooi zijn als je de loterij wint. Helaas kan ik daar nu niet voor zorgen in dit gesprek. Maar vertel eens, nu je hier toch bent. Wat is er dan anders?
C: Dan ben ik rijk!
P: Hoe is dat anders dan nu?
C: Dan kan ik gaan en staan waar ik wil!
P: Welk verschil maakt het voor je, als je kunt staan waar je wilt?
C: Dan voel ik me vrij. Niemand die zegt wat ik moet doen.
P: Op welke momenten, ondanks deze omstandigheden die ik niet kan veranderen- voel je je al een beetje vrij en kun je het zelf bepalen?
C: Ik ga wel eens met de hond naar het strand. Kop in de wind, geen gedoe met anderen..
Iedereen heeft een andere werkelijkheid. Zeggen dat het verlangen of de zienswijze van de cliënt niet de juiste is, of een doel opleggen, werkt averechts.
'Ik wil me niet meer somber voelen'
Een niet-doel (vermijdingsdoel) is wel onrealistisch.
Er kan namelijk niet gestreefd worden naar iets wat er niet is.
Maar toch is er de mogelijkheid om zo'n doel realistisch te maken.
Een vermijdingsdoel kan worden 'vertaald' naar een toenaderingsdoel.
'Wat staat er aan de andere kant van de medaille?
'Wat wil je wél/ anders?'
'Wat komt ervoor in de plaats?'
Het leven wordt immers voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen (Sören Kierkegaard, Deens filosoof).
Om erachter te komen wat een cliënt belangrijk vindt kun je bijvoorbeeld vragen waar hij/ zij op hoopt.
'Stel dat alle problemen verdwijnen door een wonder(pil), wat doe je dan anders dan nu en welk verschil maakt dit?
Één doel
Tip: werk met één doel tegelijkertijd. Het gaat om een wenselijke situatie die het verschil maakt. Denk aan zaken als erbij horen, zelf de regie hebben, iets voor een anders betekenen, blijven leren/ ontwikkelen.
'Ik hoor je dit, dit emn dit zeggen. Wat is nu het belangrijkste om als erste mee aan de slag te gaan? Welk van deze drie zaken heeft misschien ook wel invloed op al het andere?'
Doel heiligt middel
Alle andere dingen die hierna genoemd worden zijn middelen: stapjes die zo'n 'hogere doel' dichterbij brengen. Bijvoorbeeld een bezoek aan de sportschool, een onderzoek, medicatie gebruiken of een gesprek hebben met een professional.
'In plaats van somber wil je je rustig voelen. Stel dat je je rustig gaat voelen als resultaat van deze behandeling. Wat doe je dan anders dan nu?'
Oplossingsgericht werken is als een taxichauffeur. Die vraagt waar je heen wilt, wat je weet over je bestemming. Als de klant het echt niet weet, stapt de volgende klant in. De taxichauffeur gaat natuurlijk niet onnodig rondjes door de stad rijden in de hoop een bestemming tegen te komen.
Zo is het ook met oplossingsgericht werken.
Comments